İsâ b. Ebân'ın Sünnet Anlayışı

Basra'nın önemli kadılarından İsâ b. Ebân b. Sadaka b. Adiyy, kaynaklarda, Fesâ'lı olduğu kaydedilmiştir. Bu beyana dayanarak İsâ b. Ebân'ın İran asıllı olduğu söylenebilir. Kendisinden bahseden eserlerin onu Bağdat'a nisbet etmesi ve sadece oradaki hayatından bahsetmesi de orada yetiştiğine dair bir kanaat oluşturmaktadır. Hanefi mezhebinin ilk sitematik usûlu İsâ b. Ebân (ö. 221) tarafında yapılmıştır. Sünnet bilgisinin iyi olması ve ezberlediği bir çok hadis, hüküm çıkarmasını kolaylaştırmıştır. Bu yönüyle denilebilir ki, İsâ b. Ebân'ın Hanefî usûlünün oluşumunda rolu çok büyük olmuştur. Bu konuda yazmış olduğu eserler, kendinden sonraki usûlcülere temel kaynak olmuştur. Bu eserler günümüze kadar ulaşmamış olsa da etkisinin özellik Ebu Bekir Cessâs’ın (ö. 370) “el- Fusûl fi’l-Usûl” adlı eserinde açık olarak görülmekte ve bu konuda bize ulaşan ilk eser olarak kabul edilmektedir. “el- Fusûl" de Serahsi, Debûsî ve Pezdevî’nin eserlerine kaynaklık etmiştir. Dolayısıyla Hanefi mezhebinin fıkıh usûlünü oluşturmada ilk ve en etkili kişi kabul edilen İsâ b. Ebân'ın Hanefilerin sünnet anlayışının oluşumunda sünnet yaklaşımının etkisini görmek önemlidir.