Ultraviyole Işınların Katalizörlü Ortamda Kömür Sıvılaşmasına Etkisi

Bu çalışma Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Mühendisliği Bilim Dalında yapılmış Doktora Tezinin kitap olarak düzenlenmiş versiyonudur. Beypazarı ve Tunçbilek kömürlerinin UV ışınları ile oda sıcaklığında ve atmosferik basınçta TiO2, ZnO ve ZnCl2 katalizörleri varlığında petrol türevi ürünlere dönüştürülebilme potansiyelleri incelenmiştir. Toplam sıvı ürün ve fraksiyonlara (yağ, asfalten, preasfalten) dağılımın UV ışınlama süresi ve ışın gücü ile değişimleri belirlenmiştir. Sıvılaştırma işleminde ana amaçlardan biri de çevre kirliliğini azaltacak yakıtların elde edilmesi olduğundan bu çalışmada sıvılaştırma işlemi sonunda geride kalan katı kalıntının (çar) uçucu madde, kül ve kükürt içerikleri tayin edilerek uzaklaştırılan uçucu madde, kül ve kükürt miktarları da belirlenmiştir. Her iki linyitte de genel olarak ışınlama süresinin ve ışın gücünün artması ile sıvı veriminin arttığı bulunmuş olup sıvı ürün oluşum mekanizmasının linyit tipine bağlı olduğu gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, kömür sıvılaştırılmasında UV ışın enerjisinin etkin bir enerji kaynağı olduğunu ve ışınlama süresinin artmasının UV ışınlarının etkinliğini arttırdığını göstermiştir.