Turk Dilinde -sA(r) Morfemli Yapilar

Türk dilinin -sA(r)'lı kuruluşları, Türk dilinin şartlılarını oluşturan en önemli yapılardır. Şartlı yapılar tipik olarak insanın seçenekli durumlarla ilgili muhakeme etme, eksik bilgiye dayalı sonuç çıkarma, durumlar arasında olabilir ilişkileri tasarlama ve bazı ilişkiler değiştiğinde dünyanın nasıl değişebildiğini anlama yeterliğini doğrudan yansıtır. Bu çalışmada incelenen veri tarihsel Türk dilinden toplanmış, bu amaçla 110 eser taranmıştır. Tarihsel Türk dilinde kullanılan bütün yapıların tespit edilmesi amacıyla farklı yazı dili ve/veya edebi çevrelerde ve farklı konularda yazılmış eserlerin taranmasına dikkat edilmiştir. Çalışmada tarihi ve karşılaştırmalı yöntem kullanılmıştır. Cümle analizinin yeterli olmadığı yerlerde söylem analizi de yapılmıştır. VIII-X. yüzyılda görülen -sAr şekli yerini XI. yüzyıldan itibaren -sA şekline bırakmıştır. -sAr ve -sA şekli XI. yüzyılda bir süre bir arada yaşamıştır. -sA(r) morfemi X. yüzyıldan sonra önce şahıs zamirleri, XI. yüzyıldan itibaren iyelik ekleriyle de çekimlenmeye başlamış, kipleşmeye doğru ilerlemiştir.