Leibniz'de Kötülük Problemi ve Teodise

Kötülük problemi genel olarak dünyada var olan çeşitli türden ve düzeyden kötülüklerle her şeyi bilen, her şeye gücü yeten ve mutlak iyi bir Tanrı’nın varlığını bağdaştırmanın zorluğuna ya da imkânsızlığına işaret eden, felsefi ve dini düşüncenin en evrensel ve en çetin sorunlarından biridir. 17. yüzyıl rasyonalist düşünürlerinden Leibniz, mükemmel güce, bilgiye ve iyiliğe sahip olan Tanrı’nın, mümkün olan en iyi dünyayı yaratacağı şeklinde bir teodise ile bu probleme bir yanıt sunmaktadır. Bu çalışmada, Leibniz’in kötülük problemine karşı sunduğu çözüm incelenmektedir. Bu amaç doğrultusunda kötülük problemi felsefî, tarihsel ve teolojik bağlamları içerisinde ayrıntılı bir biçimde analiz edilmeye çalışılmıştır. Daha sonra Leibniz’in bu problemin çözümü için sunduğu argüman elden geldiğince etraflı bir şekilde ele alınmıştır. Düşünürümüz Leibniz’in mükemmelliği Tanrı’ya, eksikliği ise sonlu varlıklara bağlayan ve içinde kötülüğe yer vermesine rağmen, dünyanın mümkün en iyi dünya olduğunu iddia eden çözümü, problemi çözme yönündeki girişimlerden biri olarak felsefe tarihindeki yerini almıştır.