Doğu Türklük Sahasında Gül ve Bülbül: Salâhî, Gül ü Bülbül - I

Bu çalışmada XVII. yüzyılda Salâhî tarafından, kaynaklarda kendisi ve eseri hakkında herhangi bir bilginin bulunmadığı ancak Salâhî’nin Gül ü Bülbül’ü aracılığıyla varlığından haberdar olduğumuz Molla Gurbetî’nin Gül ü Bülbül adlı eserine aynı adla nazire yazılan eser konu edilmiştir. Türk edebiyatında Gül ü Bülbül yazma geleneğinin Doğu Türklük sahasındaki önemli örneklerinden biri olan eser, Türk edebiyatı açısından olduğu kadar Türk dili tarihi açısından da önemlidir. Eser, dil özellikleri bakımından XV. yüzyıl başlarından XX. yüzyıl başlarına kadar farklı Türk coğrafyalarında etkisini kesintisiz olarak devam ettiren Doğu Türkçesinin (Çağatayca) “Klasik Sonrası Dönem (1600-1921)” metinleri arasında yer alır. XVII. yüzyıldan itibaren metinlerde bir yandan klasik yazı dili özellikleri görülürken bir yandan da konuşma dilinin yazı dili üzerindeki etkisinin giderek yoğunlaşmaya başladığı ve dilde yavaş yavaş yerel unsurların kendini gösterdiği bir geçiş dönemi yaşanır. Üzerinde çalıştığımız metin de bu geçiş döneminin dil özelliklerini taşıması ve Doğu Türklük sahasının ağız bölgelerinin tespitine katkı sağlaması yönünden Türk dili tarihi araştırmalarında önemli bir yere sahiptir.