J.P. Sartre'ın Toplum Felsefesinde Diyalektik Aklın Yeri

Sartre, toplum felsefesinde, diyalektik aklın eleştirisi temelinde ortaya koyduğu oluş kuramıyla tarihin ve toplumun oluşumunu açıklamaya çalışır. Ona göre diyalektik aklın hareketi tarihin ve toplumun oluşumunun temelidir. Diyalektik akıl ise aklın bir türüdür. Akıl, bilgi ile varlık arasındaki ilgi, düşünceyle nesnesi arasında kurulan ilişkidir. Buna göre bilginin nesnesi insan olduğunda ya da düşünce insan gerçekliğini nesne edindiğinde düşünceyle varlık arasındaki hareketli ilişkiye diyalektik akıl demek gerekir. Insanla insana ilişkin bilgi arasındaki hareketli tamlaşma ilişkisi olarak diyalektik akıl, eşzamanlı ve artzamanlı tarihsel bir tamlaşma ilişkisidir. Başka bir ifadeyle, Sartre'da tarihin ve toplumun oluşumu eşzamanlı ve artzamanlı bir tamlaşma hareketidir. Sartre'a göre insanı anlamak için "diyalektik aklı" kurmak, bilgi ile insan gerçekliği arasındaki ilgiyi meydana çıkarmak, diyalektiği, antropolojinin evrensel metodu ve yasası olarak temellendirmek gerekir; başka bir ifadeyle yapısal ve tarihsel bir antropoloji ortaya koymak gerekir. İşte bu çalışma, Sartre'ın tarih ve toplum felsefesinde ortaya koyduğu bu yasa ve metodu değerlendirmeyi amaçlamaktadır.